Inleiding
Wat wordt er besproken in de paragraaf?
In de paragraaf financiering wordt het financieringsbeleid besproken. Financiering heeft enerzijds betrekking op het (tijdelijk) uitzetten en aantrekken van financiële middelen uit hoofde van treasury, anderzijds op het verstrekken van geldleningen en garanties uit hoofde van de publieke taak.
In deze paragraaf gaan we in op het risicobeheer en de stand van zaken met betrekking tot onze tijdelijke overtollige middelen. Verder gaan we in op de renteontwikkelingen en renteresultaat. Ook komen de leningen verstrekt uit hoofde van de publieke taak aan bod, gevolgd door de garant- en borgstellingen. Hierbij wordt ook ingegaan op de risicopositie met betrekking tot de leningen en garanties.
Wat is treasury?
Treasury omvat alle activiteiten die gericht zijn op het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's.
Treasury omvat ook alle werkzaamheden gericht op het formuleren van beleid, het aantrekken van eventueel noodzakelijke financiering en het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen. Het treasurybeleid is gericht op het minimaliseren van financiële risico's en het binnen de geldende (wettelijke) kaders behalen van een zo optimaal mogelijk rendement.
Wat zijn financieringen in het kader van de publieke taak?
Binnen de geldende wet- en regelgeving bepaalt de provincie wat zij onder haar publieke taak verstaat en hoe deze wordt uitgeoefend. Voor de uitoefening van haar publieke taak kan de provincie leningen en garanties tegen bepaalde voorwaarden verstrekken aan een organisatie om hiermee een voor de provincie Drenthe gewenst beleidsdoel te behalen.
Risicobeheersing
Een belangrijk onderdeel van het financieringsbeleid is het beheersen van risico's. Onder risicobeheer wordt verstaan: inzicht krijgen in de omvang van het risico, de gevolgen van dat risico afwegen en indien nodig beheersmaatregelen treffen. Het BBV schrijft voor dat in de paragraaf financiering aandacht geschonken dient te worden aan de kasgeldlimiet, de renterisiconorm, valutarisico's, kredietrisico's, liquiditeitsrisico's en koersrisico's. In de volgende tabel zijn de resultaten voor 2024 per onderdeel beschreven.
Risico | Toelichting | Resultaat 2024 |
---|---|---|
Intern liquiditeitsrisico | De kans dat er niet aan de financiële verplichtingen kan worden voldaan door een tekort aan liquide middelen. | In 2024 waren er voldoende liquide middelen om aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen. |
Koersrisico | Het koersrisico is het risico dat de uitzettingen in waarde verminderen door ongunstige koers- c.q. renteontwikkelingen. | De provincie heeft geen uitzettingen die aan koersrisico onderhevig zijn. |
Kredietrisico | Het kredietrisico heeft betrekking op de mogelijkheid dat een derde partij, waarbij uitzettingen uitstaan, verplichtingen niet kan nakomen waardoor de hoofdsom (deels) verloren gaat. | Het uitzetten van gelden vindt plaats conform de bepalingen in de Wet fido en de onderliggende ministeriële regelingen. De kredietwaardigheid van de tegenpartij wordt gevolgd. De Nederlandse Staat (schatkistbankieren) en haar decentrale overheden (onderling lenen) worden als zeer kredietwaardig beschouwd. |
Renterisico kortlopende schulden - kasgeldlimiet | Het renterisico op kortlopende schulden kan aanzienlijk zijn als de provincie een te groot deel van haar financieringsbehoefte met kortlopende leningen invult. Fluctuaties in de korte rente kunnen direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. De kasgeldlimiet stelt een grens aan de omvang van de kortlopende financiering en is het bedrag dat de provincie maximaal als gemiddelde netto vlottende (kortlopende) schuld per kwartaal mag hebben. Voor provincies is dat 7% van het begrotingstotaal. | De kasgeldlimiet is in 2024, conform verwachting, niet overschreden. |
Renterisico langlopende schulden - renterisiconorm | Het renterisico op langlopende schulden is het risico dat de rentelasten fors stijgen als nieuw aan te trekken leningen een hogere rente hebben dan de leningen die worden afgelost. Het renterisico op langlopende schulden mag daarom de wettelijke renterisiconorm niet overschrijden. De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal. | De provincie heeft geen langlopende geldleningen, hierdoor is de toepassing van de renterisiconorm niet relevant. |
Valutarisico | Het risico dat de wisselkoers van vreemde valuta verandert, zodat een vordering, schuld of verplichting, luidende in vreemde valuta, nadelig wijzigt. | Valutarisico’s worden uitgesloten. Betalingsverkeer, uitzettingen en financiering vinden alleen plaats in euro's. |
Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet is opgenomen in de Wet fido en stelt een grens aan de omvang van de korte financiering (looptijd < 1 jaar). Korte financiering dient ervoor om tijdelijke liquiditeitstekorten voor de financiering van lopende uitgaven op te vangen. Juist voor korte financiering geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed kunnen hebben op de rentelasten.
De kasgeldlimiet bedraagt 7% van het begrotingstotaal, voor 2024 was dat circa € 26 miljoen. De gemiddelde netto vlottende schuld per kwartaal mag de kasgeldlimiet niet structureel overschrijden. Uiterlijk bij de derde overschrijding geldt een meldplicht aan de toezichthouder. In onderstaande tabel wordt de kasgeldlimiet weergeven. Hieruit blijkt dat de kasgeldlimiet in 2024 niet is overschreden.
Toets kasgeldlimiet 2024 (bedragen x € 1.000) | 1e kw. | 2e kw. | 3e kw. | 4e kw. |
---|---|---|---|---|
Omvang primitieve begroting 2024 | € 375.783 | € 375.783 | € 375.783 | € 375.783 |
1. Toegestane kasgeldlimiet | ||||
- in procenten van de grondslag | 7% | 7% | 7% | 7% |
- in bedrag | € 26.305 | € 26.305 | € 26.305 | € 26.305 |
2. Omvang vlottende schuld | € 7.748 | € 10.835 | € 6.954 | € 4.949 |
3. Vlottende middelen | € 169.433 | € 167.776 | € 171.604 | € 268.176 |
4. Totale netto vlottende schuld (2)-(3) | € -161.686 | € -156.941 | € -164.650 | € -263.227 |
Toegestane kasgeldlimiet (1) | € 26.305 | € 26.305 | € 26.305 | € 26.305 |
Ruimte (+) /Overschrijding (-) | € 187.990 | € 183.246 | € 190.955 | € 289.532 |
Renterisiconorm
Om het renterisico op de langlopende schuld te beheersen is in de Wet fido de renterisiconorm opgenomen. Renterisico op de langlopende schuld (looptijd > 1 jaar) heeft betrekking op de contractuele renteherzieningen en aflossingen in enig jaar. Het renterisicobedrag is de optelsom van leningen met een renteherziening of een herfinancieringsmoment.
Het doel van de renterisiconorm is het voorkomen van een overmatige afhankelijkheid van het renteniveau in één bepaald jaar. De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal en mag niet worden overschreden. Omdat de provincie Drenthe in 2024 geen langlopende leningen had, was de renterisiconorm niet relevant.
Renterisiconorm 2024 (bedragen x € 1.000) | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Stap | |||||
---|---|---|---|---|---|
(1) | Renteherzieningen | 0 | 0 | 0 | 0 |
(2) | Aflossingen | 0 | 0 | 0 | 0 |
(3) = (1 + 2) | Renterisico | 0 | 0 | 0 | 0 |
(4) | Renterisiconorm | 75.157 | 75.157 | 75.157 | 75.157 |
(5) = (4 > 3) | Ruimte onder renterisiconorm | 75.157 | 75.157 | 75.157 | 75.157 |
Berekening | |||||
(4a) | Begrotingstotaal 2024 | 375.783 | |||
(4b) | Percentage | 20% | |||
(4) = (4a x 4b) | Renterisiconorm van alleen 2024 | 75.157 |
Tijdelijk overtollige middelen
De overtollige liquide middelen die niet voor de uitoefening van de publieke taak ingezet worden, moeten conform de Wet fido aangehouden worden bij het Rijk (verplicht schatkistbankieren). Dit betekent dat de middelen op een rekening-courant bij het ministerie van Financiën worden aangehouden, maar wel ter vrije beschikking van de provincie staan.
Ook mogen leningen worden verstrekt aan openbare lichamen: andere decentrale overheden waarmee geen toezichtsrelatie bestaat (onderling lenen). Deze uitzettingen hebben een prudent karakter en zijn niet gericht op het genereren van inkomen (rentebaten) door het lopen van overmatig risico.
Uitzonderingen op het verplichte schatkistbankieren zijn vastgelegd in de Regeling schatkistbankieren, waaronder middelen aangehouden in het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen provincie Drenthe en middelen voor zover deze het zogenaamde drempelbedrag niet te boven gaan. Het drempelbedrag is gelijk aan 2% van het begrotingstotaal.
Leningen aan openbare lichamen
Op 1 januari 2024 waren er nog twee lopende leningen aan openbare lichamen: een lening van € 10 miljoen aan de gemeente Amsterdam en een lening van € 10 miljoen aan de gemeente Velsen. Beide leningen zijn in 2024 geheel afgelost.
Drempelbedrag
Het drempelbedrag is bedoeld om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen: niet elke laatste euro hoeft elke dag naar de schatkist te worden overgeboekt. Het drempelbedrag is het maximale bedrag dat we over een heel kwartaal gezien gemiddeld op dagbasis buiten de schatkist mogen aanhouden.
Het drempelbedrag is gelijk aan 2% van het begrotingstotaal (indien het begrotingstotaal lager is dan € 500 miljoen). Voor de provincie Drenthe bedroeg het drempelbedrag voor 2024 circa € 7,5 miljoen.
Voor de berekening en de benutting van het drempelbedrag verwijzen wij u naar Hoofdstuk II.4 Toelichting op de balans van 31 december 2024. Het drempelbedrag is net als in voorgaande jaren niet overschreden.
Treasury activiteiten en ontwikkelingen
Treasuryportefeuille
In onderstaande tabel is de totale treasuryportefeuille per 31 december 2024 opgenomen, onderverdeeld naar kort- en langlopende uitzettingen. De kortlopende uitzettingen betreffen het saldo dat in 's Rijks schatkist wordt aangehouden. De langlopende uitzettingen zijn de leningen die de provincie aan decentrale overheden heeft verstrekt. De langlopende uitzettingen zijn in 2024 afgelost, de bedragen zijn toegevoegd aan het saldo in 's Rijks schatkist.
De totale treasuryportefeuille is in 2024 fors toegenomen met bijna € 227 miljoen. Bij het opstellen van de begroting medio 2023 werd met de kennis van toen voorzien dat de treasuryportefeuille eind 2024 leeg zou zijn.
Het verschil kan grotendeels worden verklaard uit de volgende punten:
- In de 3e actualisatie van de Begroting 2024 is circa € 6 miljoen overgeheveld naar 2025 en is per saldo circa € 36 miljoen in diverse reserves gestort, waarvan € 15,3 miljoen het saldo van de vrije bestedingsruimte betref;
- Het rekeningsaldo 2024 van circa € 61 miljoen.
- De ontvangst van omvangrijke SPUKs voor meer dan € 200 miljoen die pas in 2025 en verder tot uitgaven zullen leiden vormen voor het grootste deel de verklaring van het verschil tussen het begrote en gerealiseerde saldo.
Bedragen in € | 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
---|---|---|---|
Kortlopende uitzettingen | 's Rijks schatkist | 381.761.780 | 135.012.590 |
Langlopende uitzettingen | Leningen aan decentrale overheden | 0 | 20.000.000 |
Totaal | 381.761.780 | 155.012.590 |
Rentebaten
Onze begrote rentebaten zijn gebaseerd op de rentebaten uit de treasuryportefeuille en de uitzettingen uit hoofde van de publieke taak. Omdat de provincie geen financieringen heeft aangetrokken zijn er geen rentelasten. De gerealiseerde rentebaten bedroegen over 2024 in totaal € 7,8 miljoen (2023: € 6,1 miljoen). De hogere rentebaten zijn met name veroorzaakt doordat het saldo in 's Rijks schatkist in 2024 verder is toegenomen, door de ontvangst van omvangrijke SPUKs in het laatste trimester van 2024.
Omdat de rentebaten een algemeen dekkingsmiddel vormen op de provinciale begroting, is de begroting gevoelig voor bewegingen in de rentemarkt. Vrijval van de langlopende uitzettingen of aflossing van leningen in het kader van de publieke taak heeft gevolgen voor de begroting, voor zover de middelen niet (opnieuw) worden uitgezet als leningen aan decentrale overheden of leningen in het kader van de publieke taak.
Ontwikkeling rentetarieven
Het monetaire beleid van de ECB is gericht op prijsstabiliteit in het eurogebied: een inflatie van 2% op de middellange termijn. Als maatregel tegen de sterk gestegen inflatie heeft de ECB vanaf juli 2022 de depositorente in diverse stappen verhoogd tot 4% in september 2023. In 2024 is de rente in vier stappen verlaagd naar 3%. Dit werkt vrijwel een-op-een door in het tarief dat op het saldo in de 's Schatkist wordt vergoed. We blijven de renteontwikkelingen nauwlettend volgen.
Leningen en garanties uitgegeven in het kader van de publieke taak
Naast de uitzettingen in het kader van de treasurytaak heeft de provincie diverse leningen en garanties verstrekt in het kader van de publieke taak. Eerst komen de verstrekte leningen aan bod, daarna de garant- en borgstellingen.
Verstrekte leningen
De leningen betreffen voornamelijk langlopende, niet verhandelbare vorderingen met een oorspronkelijke looptijd van meer dan een jaar.
Overige verstrekte leningen | |||
Hypotheken | |||
Bedragen x € 1.000,- | Einddatum | Rente | Lening 31-12-2024 |
---|---|---|---|
Medewerkers provincie Drenthe | 31-12-2036 | divers | 1.436 |
Totaal: | 1.436 | ||
Verstrekte leningen (kredietsubsidies) | |||
Bedragen x € 1.000,- | Einddatum | Rente | Lening 31-12-2024 |
Bio Energy Hartlief-Lammers B.V. | 0,60% | 100 | |
Coöperatie "Agrarische Natuur Drenthe" U.A. | 31-03-2029 | 0% | 250 |
Coöperatie Kredietunie Drenthe-Overijssel U.A. | 31-12-2030 | 3,00% | 35 |
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 1) | 31-03-2041 | 0,798% | 7.313 |
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 2) | 31-03-2041 | 1,416% | 928 |
Glasvezel Zuidenveld B.V. | 31-10-2042 | 0,65% | 4.993 |
RE-NET Hoogeveen B.V. | 31-12-2038 | 0,82% | 3.000 |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 1 | 0% | 39.200 | |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 2 | 2,00% | 1.000 | |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 3 | 0% | 2.000 | |
Stichting Groenfonds (Ontwikkelfonds Energiecoöperaties) | 31-12-2039 | 0% | 1.200 |
Stichting Maatschappij van Weldadigheid | 31-12-2035 | 2,00% | 523 |
Stichting Valtermond.NU | 31-08-2025 | 0% | 100 |
Stichting Van Gogh en Drenthe te Nieuw Amsterdam/Veenoord | 30-04-2024 | 0% | 55 |
Vekoglas B.V. | 31-12-2034 | 0,67% | 97 |
Vereniging CPO Gees - Klimopschool | 31-12-2025 | 0% | 3 |
Totaal: | 60.797 | ||
Verstrekte overige geldleningen | |||
Bedragen x € 1.000,- | Einddatum | Rente | Lening 31-12-2024 |
Nationaal Restauratiefonds | 1,50% | 7.690 | |
Stichting RTV Drenthe | 31-12-2035 | 0,751% | 1.293 |
Verwijdering asbestdaken Drenthe (Stimulerings-, Verzilver- en Maatwerklening) | divers | 6.570 | |
Zonneleningen (via SVn) | 31-05-2030 | divers | 1.352 |
Totaal: | 16.905 | ||
Leningen aan deelnemingen | |||
Bedragen x € 1.000,- | Einddatum | Rente | Lening 31-12-2024 |
Drentse Holding B.V. | 31-12-2037 | 0% | 2.500 |
Enexis Holding N.V. (tranche A) | 30-11-2080 | 2,15% | 11.858 |
Enexis Holding N.V. (tranche B) | 30-11-2080 | 1,40% | 412 |
WMD Drinkwater N.V. | 31-12-2034 | 2,25% | 6.000 |
Totaal: | 20.770 | ||
Afgelost / beëindigd | |||
Afgelost / beëindigd | |||
Bedragen x € 1.000,- | Einddatum | Rente | Lening 31-12-2024 |
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (grijs, fase 1) | 31-12-2039 | 3,99% | 0 |
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (grijs, fase 2) | 31-10-2043 | 3,69% | 0 |
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (wit, fase 1) | 31-12-2039 | 0,81% | 0 |
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (wit, fase 2) | 31-10-2043 | 0,63% | 0 |
Gemeente Amsterdam | 11-12-2024 | 1,2% | 0 |
Gemeente Velsen | 16-9-2024 | 1,58% | 0 |
Steunstichting Domus DuMus | 30-06-2024 | 0% | 0 |
Stichting Toeristische Promotie Zuid West Drenthe | 30-11-2024 | 0% | 0 |
Totaal: |
Hypotheken
Medewerkers provincie Drenthe
Per 31 december 2024 stond nog circa € 1,4 miljoen aan hypothecaire leningen uit bij medewerkers van de provincie. De toegenomen complexiteit in fiscale wet- en regelgeving, de hogere eisen ten aanzien van zorgplicht voor financiële instellingen, de wens voor meer flexibiliteit in arbeidsvormen en tot slot de onmogelijkheden om iets te laten aan passen in bestaande leningen hebben in de afgelopen jaren geleid tot een versnelde afbouw van de portefeuille. De verwachting is dat de huidige deelnemers veelal zullen blijven, los van verloop door bijvoorbeeld verhuizing en door extra aflossingen.
Verstrekte leningen (kredietsubsidies)
Bio Energy Hartlief-Lammers B.V.
Voor de uitvoering van de Drentse Green Deal is een lening verstrekt van € 200.000,--. Hiervan is € 100.000,-- afgelost, voor het restant is een voorziening getroffen. Wij zijn in gesprek met Bio-Energy Hartlief-Lammers B.V. over de mogelijkheid tot aflossing van het restant van de lening.
Coöperatie "Agrarische Natuur Drenthe" U.A.
Aan deze coöperatie is in 2015 een lening van € 338.000,-- verstrekt, als voorfinanciering van haar uitvoerende werkzaamheden ten behoeve van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in Drenthe. In 2017 is deze lening verhoogd tot € 638.000,--. In 2023 is € 338.000,-- afgelost, de resterende € 300.000,-- wordt in zes jaarlijkse termijnen afgelost, voor het laatst op 31 maart 2029. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Coöperatie Kredietunie Drenthe-Overijssel U.A.
Kredietunie Drenthe-Overijssel is een coöperatieve kredietvereniging, voor en door ondernemers. Kredietunie Drenthe-Overijssel verstrekt financiering aan ondernemers in het midden- en kleinbedrijf en ondersteunt hen daarnaast middels hun kennis, ervaring en contacten. In 2017 heeft de provincie een lening verstrekt van maximaal € 145.000,--. Hiervan is € 50.000,-- opgenomen. Deze € 50.000,-- wordt in 10 jaarlijkse termijnen afgelost.
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 1)
Aan Glasvezel De Wolden B.V. is een lening verstrekt van € 9,0 miljoen voor de aanleg van een breedbandnetwerk, voor zogenaamde ‘witte’ adressen. Het netwerk is operationeel en in april 2021 is gestart met de aflossing op de lening. De lening wordt in 20 jaar in maandelijkse termijnen afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 2)
Aan Glasvezel De Wolden B.V. is een tweede lening verstrekt van € 1.142.000,-- voor de aanleg van een breedbandnetwerk, voor zogenaamde ‘witte’ adressen. Het netwerk is operationeel en in april 2021 is gestart met de aflossing op de lening. De lening wordt in 20 jaar in maandelijkse termijnen afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Glasvezel Zuidenveld B.V.
Aan Glasvezel Zuidenveld B.V. is een lening verstrekt van € 5,6 miljoen voor de aanleg van een breedbandnetwerk. Het netwerk is operationeel en de lening wordt in 20 jaar in maandelijkse termijnen afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
RE-NET Hoogeveen B.V.
Aan RE-NET Hoogeveen B.V. is een lening verstrekt van € 4,0 miljoen voor de aanleg van een breedbandnetwerk. Het netwerk is operationeel en de lening wordt in 20 jaarlijkse termijnen afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 1
In 2018 is een leningovereenkomst gesloten met Energiefonds Drenthe voor een maximumbedrag van € 39.200.000,--. De lening is volledig opgenomen. Over de lening is geen rente verschuldigd. Na beëindiging van de activiteiten van Energiefonds Drenthe (thans voorzien per ultimo 2030) wordt een eindverantwoording met liquidatieplan opgesteld. Dit liquidatieplan zal een aflossingsschema bevatten.
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 2
In januari 2023 is een leningovereenkomst gesloten met Energiefonds Drenthe voor de uitbreiding van het fondsvermogen van € 16 miljoen. Over het opgenomen deel van de lening is een rente van 2% verschuldigd. Per 31 december 2024 was een bedrag van € 1 miljoen opgenomen. Na beëindiging van de activiteiten van Energiefonds Drenthe (thans voorzien per ultimo 2030) wordt een eindverantwoording met liquidatieplan opgesteld. Dit liquidatieplan zal een aflossingsschema bevatten. De jaarlijks verschuldigde rente wordt tijdig ontvangen.
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 3
In januari 2023 is een leningovereenkomst gesloten met Energiefonds Drenthe voor de uitbreiding van het fondsvermogen van € 6,6 miljoen, dat specifiek zal worden ingezet voor het verstrekken van renteloze leningen ten behoeve van de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. Over de lening is geen rente verschuldigd. Per 31 december 2024 was een bedrag van € 2 miljoen opgenomen. Na beëindiging van de activiteiten van Energiefonds Drenthe (thans voorzien per ultimo 2030) wordt een eindverantwoording met liquidatieplan opgesteld. Dit liquidatieplan zal een aflossingsschema bevatten.
Stichting Groenfonds (Ontwikkelfonds Energiecoöperaties)
In juli 2021 is een lening verstrekt aan Stichting Groenfonds van € 1,2 miljoen, ten behoeve van het Ontwikkelfonds Energiecoöperaties. De lening heeft een looptijd tot uiterlijk 31-12-2039. Dit revolverende fonds heeft als doel het stimuleren en professionaliseren van lokale energiecoöperaties in Drenthe. Dit gebeurt o.a. door het verstrekken van leningen als voorfinanciering van de kosten die in de ontwikkelfase van wind- en zonne-energieprojecten worden gemaakt.
Stichting Maatschappij van Weldadigheid
In 2015 is aan de Maatschappij van Weldadigheid als onderdeel van de IGO-Frederiksoord en omstreken voor de aankoop van het Inforium een lening van € 950.000,-- verstrekt. De lening wordt lineair in 20 jaar afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Stichting Valtermond.NU
Deze lening van € 100.000,-- betreft een voorfinanciering van een LEADER-project. De lening wordt uiterlijk 31 augustus 2025 afgelost.
Stichting Van Gogh en Drenthe te Nieuw Amsterdam/Veenoord
Deze lening van € 150.000,-- betreft een voorfinanciering van een LEADER-project. Van dit bedrag is inmiddels € 95.000,-- afgelost. Voor het restant is in november 2024 een nieuw aflossingsschema overeengekomen. Vanaf 31 januari 2025 wordt maandelijks € 1.500,-- afgelost; de laatste termijn bedraagt € 11.500,-- en vervalt op 30 juni 2027. De einddatum van de lening was 30 april 2024. Voor een deel van de lening, € 65.000,-- is uitstel van aflossing verleend. Dit bedrag wordt in twee termijnen afgelost, waarvan de laatste op 30 april 2025.
Vekoglas B.V.
Op 18 december 2019 is aan Vekoglas B.V. een lening verstrekt van € 145.000,--, voor de overname van het glasvezelnetwerk van Coöperatie ECO-Oostermoer Verbindt, om het netwerk in stand te kunnen houden. De lening wordt lineair in 15 jaar afgelost. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Vereniging CPO Gees - Klimopschool
De lening aan deze vereniging bedroeg € 12.500,-- en is verstrekt in het kader van de Subsidieregeling collectieve wooninitiatieven. Een bedrag van € 10.000,-- is conform afspraken afgelost. Het restant wordt uiterlijk 31 december 2025 afgelost, of zoveel eerder als de laatste kavel voor het woningbouwproject wordt geleverd aan de leningnemer.
Verstrekte overige geldleningen
Nationaal Restauratiefonds
Het Nationaal Restauratiefonds voert het verstrekken van leningen (en subsidies) uit namens de provincie, ook int zij de rente en aflossingen namens de provincie.
Stichting RTV Drenthe
In 2004 is een lening van ruim € 7,1 miljoen verstrekt aan RTV Drenthe, voor de financiering van het pand Beilerstraat 30 te Assen en investeringen in inrichting en apparatuur. Het restant van de lening wordt in jaarlijkse termijnen afgelost. De laatste aflossingstermijn vervalt op 31-12-2035. Rente en aflossing worden tijdig ontvangen.
Verwijdering asbestdaken Drenthe (Stimulerings-, Verzilver- en Maatwerklening)
Omdat in 2017 verwacht werd dat asbestdaken na 2024 verboden zouden zijn, heeft PS in de Investeringsagenda € 3,5 miljoen vrijgemaakt voor sanering van asbestdaken. Hiervan is € 2,75 miljoen gestort als risicoafdekking voor te verstrekken leningen. Zo kan maximaal € 27,5 miljoen worden uitgeleend. Op 4 juni 2019 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel voor een verbod op asbestdaken verworpen. De subsidieregeling is in 2021 geüpdatet en verlengd tot en met 2028, . Sanering gaat gewoon door, omdat daken ouder worden en verweren, maar ook omdat niet alle verzekeraars meer dekking bieden voor asbestdaken. Per 31 december 2024 bedroeg het saldo van de uitgegeven Stimulerings-, Maatwerk- en Verzilverleningen circa € 6,6 miljoen. Er is in 2024 voor € 523.000,-- aan nieuwe leningen verstrekt.
Zonneleningen (via SVn)
De laatste Zonneleningen zijn in 2019 verstrekt. Het uitstaande bedrag van € 9 miljoen is inmiddels teruggebracht tot circa € 1,4 miljoen.
Leningen aan deelnemingen
Drentse Holding B.V.
Aan het MKB Fonds Drenthe (Drentse Holding BV) is in november 2021 een lening van € 10 miljoen beschikbaar gesteld. De lening heeft als doel de omvang van het MKB Fonds Drenthe te vergroten, zodat het ook in de toekomst haar rol kan blijven vervullen in de financiering van het Drentse MKB. De lening wordt in vier tranches van € 2,5 miljoen beschikbaar gesteld. In december 2024 is de eerste tranche opgenomen.
Enexis Holding N.V. (tranche A)
In juli 2020 is een hybride converteerbare aandeelhouderslening aan Enexis Holding N.V. verstrekt van € 11,9 miljoen (tranche A), ten behoeve van investeringen in de uitbreiding van het energienetwerk in Nederland. De lening is onderdeel van een totale aandeelhouderslening van € 500 miljoen. De rente wordt tijdig ontvangen.
Enexis Holding N.V. (tranche B)
In november 2020 is tranche B van de hybride converteerbare aandeelhouderslening aan Enexis Holding N.V. verstrekt. Voor Drenthe bedroeg tranche B € 411.534,--. De rente wordt tijdig ontvangen.
WMD Drinkwater N.V.
In december 2019 is een lening aan WMD Drinkwater van € 6 miljoen beschikbaar gesteld, ter versterking van haar financiële positie. De lening is achtergesteld bij de vorderingen van andere financiers en heeft een looptijd van 15 jaar. In december 2024 is overeengekomen dat de eerste aflossing met vijf jaar wordt uitgesteld tot 31 december 2030. De einddatum blijft 31 december 2034, wat betekent dat de jaarlijkse aflossing vanaf 2030 wordt verhoogd van € 600.000,-- naar € 1,2 miljoen. De rente wordt tijdig ontvangen.
Afgelost / beëindigd
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (grijs, fase 1)
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (grijs, fase 2)
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (wit, fase 1)
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Coöperatie Glasvezel Noord U.A. (wit, fase 2)
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Gemeente Amsterdam
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Gemeente Velsen
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Steunstichting Domus DuMus
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Stichting Toeristische Promotie Zuid West Drenthe
De lening is in 2024 volledig afgelost.
Garant- en borgstellingen
In de afgelopen jaren zijn er diverse garant- en borgstellingen verstrekt. De in 2024 nog lopende garant- en borgstellingen zijn in onderstaande tabel opgenomen.
Garant- en borgstellingen | Aard | Einddatum | Bedrag |
---|---|---|---|
Triodos Bank N.V. | Garantie | 31-12-2047 | 1.200 |
Stichting Nationaal Warmtefonds | Garantie | 69 | |
Nationaal Groenfonds (inz. leningen pVSPN) | Garantie | 4.508 | |
Nationaal Groenfonds (inz. convenantsleningen) | Garantie | 2024 | 0 |
Totaal | 5.777 |
Triodos Bank
Woningbouwcoöperaties, particuliere woning eigenaren en verenigingen van eigenaars (VvE's) worden gestimuleerd om projecten op te zetten die leiden naar woningen zonder energierekening. Voor het appartementencomplex 'Ellen' in de Asser woonwijk Lariks heeft de vereniging van eigenaars in 2017 een lening van € 1.200.000,-- aangetrokken bij de Triodos Bank. De Triodos Bank heeft als voorwaarde gesteld dat de provincie garant staat voor de betalingsverplichtingen (rente, aflossing en kosten) van de VvE ten aanzien van de lening. Op 31 december 2024 bedroeg de lening nog € 1.000.443,--.
Stichting Nationaal Warmtefonds
Het Warmtefonds verstrekt aan (samenwerkende) eigenaar-bewoners en VvE's in de provincie Drenthe Energiebespaarleningen voor het treffen van energiebesparende maatregelen voor woningen.
In afwijking van reguliere kredietwaardigheidscriteria van het Warmtefonds, wenste de provincie Drenthe dat de rentekorting ook toegepast wordt op aanvragen van eigenaar-bewoners met een leeftijd van 75 jaar of ouder. Voor het verhoogde risico in verband met de leeftijd van de deelnemers heeft het Warmtefonds een garantstelling van de provincie ontvangen, voor een maximaal bedrag van € 500.000,--. Onder deze garantie worden sinds 2022 geen nieuwe leningen meer verstrekt. Nieuwe leningen worden in een nieuw fonds ondergebracht waarvoor geen garantie geldt. Het bedrag waarvoor de provincie kan worden aangesproken zal daarom alleen maar afnemen. Per 31 december 2024 was het saldo van de gegarandeerde leningen nog € 69.285,--.
Nationaal Groenfonds (inzake leningen pVSPN)
Het Nationaal Groenfonds heeft aan private partijen leningen met een looptijd van 30 jaar verstrekt als voorfinanciering van te ontvangen subsidie-uitkeringen voor particulier natuurbeheer. Het Nationaal Groenfonds deed dit op basis van de pVSPN-overeenkomst met de provincie: de 'Overeenkomst tot Voorfinanciering Subsidie Particulier Natuurbeheer'. De rente en aflossing op deze voorfinanciering worden door de provincie voldaan uit de jaarlijkse termijnen van de 30-jarige subsidie. De provincie staat garant voor de leningen die het Groenfonds in dit kader heeft aangetrokken, op 31 december 2024 nog circa € 4,5 miljoen.
Nationaal Groenfonds (inzake convenantsleningen)
De convenantsleningen dateren van 1999 en vloeien voort uit een convenant tussen het Rijk en de provincies in het kader van grondaankopen voor natuurontwikkeling. Per 31 december 2023 was dit nog een bedrag van € 5 miljoen. De provincie stond garant voor 6,90% van dit bedrag, per 31 december 2023 nog € 345.283,--. In 2024 zijn de convenantsleningen geheel afgelost, en daarmee is de garantie beëindigd.
Reserveringen t.b.v. leningen en garanties
Aan het verstrekken van leningen en garanties in het kader van de publieke taak zijn risico's verbonden. Ter afdekking van deze risico's wordt bij verstrekking van een lening of garantie een percentage van de hoofdsom in de Reserve opvang revolverend financieren gestort. De gestorte bedragen blijven ook na aflossing van de lening of na de beëindiging van de garantie in de reserve. Eventuele voorzieningen wegens oninbaarheid kunnen worden gevormd ten laste van het gehele saldo van de genoemde reserve.
In onderstaande tabel worden de lopende leningen en garanties weergegeven, met de stortingen die daarvoor in de Reserve opvang revolverend financieren zijn gedaan. Tevens zijn de huidige standen van de leningen weergegeven, net als de huidige risicopercentages en de bijbehorende bedragen ter afdekking van het risico.
De aan Enexis Holding N.V. en WMD Drinkwater B.V. verstrekte leningen zijn niet opgenomen in de tabel, omdat de risico's voortvloeiend uit deze leningen zijn meegenomen in de berekening van het weerstandsvermogen.
In 2024 is er € 10.000,-- toegevoegd aan de reserve, ter afdekking van het risico op oninbaarheid van de lening aan Stichting Valthermond.NU. Deze lening is verstrekt als voorfinanciering van een LEADER-project. Er heeft geen onttrekking aan de reserve plaatsgevonden, wat betekent dat er geen afboekingen zijn geweest of voorzieningen wegens oninbaarheid zijn gevormd.
In 2021 is reeds een bedrag van € 50.000,-- in de reserve gestort als risicoafdekking voor nog te verstrekken leningen uit hoofde van de Subsidieregeling collectieve wooninitiatieven Drenthe. De looptijd van de subsidieregeling is met vier jaar verlengd, tot en met 31 december 2027. Tot die datum kunnen leningen (tot het subsidieplafond van € 500.000,--) worden verstrekt. Tot en met 31 december 2024 is er één lening verstrekt onder deze subsidieregeling, aan Vereniging CPO Gees - Klimopschool.
Uit onderstaande tabel is af te leiden dat de omvang van de reserve (€ 20,5 miljoen) per balansdatum voldoende is om de berekende risico's (€ 17,2 miljoen) van de huidige portefeuille leningen en garanties af te dekken.
Leningen | Hoofdsom / max. bedrag | Risico % | Storting in reserve | Stand lening per 31-12-2024 | Nog op te nemen | Huidig | Huidig risicobedrag |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Coöperatie "Agrarische Natuur Drenthe" U.A. (lening 1) | 638 | 10% | 64 | 250 | 0 | 10% | 25 |
Coöperatie Kredietunie Drenthe-Overijssel U.A. | 145 | 35% | 51 | 35 | 0 | 35% | 12 |
Drentse Holding B.V. (MKB Fonds Drenthe) | 10.000 | 10% | 1.000 | 2.500 | 7.500 | 10% | 1.000 |
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 1) | 9.000 | 10% | 900 | 7.313 | 0 | 35% | 2.559 |
Glasvezel De Wolden B.V. (lening 2) | 2.000 | 10% | 200 | 928 | 0 | 35% | 325 |
Glasvezel Zuidenveld | 5.600 | 25% | 1.400 | 4.993 | 0 | 25% | 1.248 |
RE-NET Hoogeveen B.V. | 4.000 | 10% | 400 | 3.000 | 0 | 10% | 300 |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 1 | 39.200 | 10% | 3.920 | 39.200 | 0 | 10% | 3.920 |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 2 | 16.000 | 10% | 1.600 | 1.000 | 15.000 | 10% | 1.600 |
Stichting Drentse Energie Organisatie (Energiefonds Drenthe) - lening 3 | 6.600 | 15% | 1.000 | 2.000 | 4.600 | 15% | 1.000 |
Stichting Groenfonds (Ontwikkelfonds Energiecoöperaties) | 1.200 | 50% | 600 | 1.200 | 0 | 50% | 600 |
Stichting Maatschappij van Weldadigheid | 950 | 10% | 95 | 523 | 0 | 10% | 52 |
Stichting Valthermond.NU | 100 | 10% | 10 | 100 | 0 | 10% | 10 |
Stichting Van Gogh en Drenthe | 150 | 10% | 15 | 55 | 0 | 10% | 6 |
Vekoglas B.V. | 145 | 15% | 22 | 97 | 0 | 15% | 14 |
Vereniging CPO Gees - Klimopschool | 13 | 10% | 1 | 3 | 0 | 10% | 0 |
Nationaal Restauratiefonds | 13.364 | 10% | 1.336 | 13.364 | 0 | 10% | 1.336 |
Stichting RTV Drenthe | 2.371 | 10% | 237 | 1.293 | 0 | 10% | 129 |
Verwijdering asbestdaken Drenthe Stimulierings-, Verzilver- en Maatwerklening) | 27.500 | 10% | 2.750 | 6.570 | 19.135 | 10% | 2.750 |
Zonneleningen (via SVn) | 10.415 | 15% | 1.565 | 1.352 | 0 | 10% | 135 |
Subtotaal risicoafdekking leningen | 17.166 | 17.023 | |||||
Garanties | Max. bedrag | Risico % | Storting in reserve | Stand lening per 31-12-2024 | Huidig | Huidig risicobedrag | |
Triodos Bank N.V. | 1.200 | 10% | 120 | 1.200 | 10% | 120 | |
Stichting Nationaal Warmtefonds | 500 | 20% | 100 | 69 | 20% | 14 | |
Subtotaal risicoafdekking garanties | 220 | 134 | |||||
Totaal risicoafdekking leningen en garanties | 17.386 | 17.157 | |||||
Saldo Reserve opvang revolverend financieren per 31-12-2024 | 20.481 | 20.481 |
Toerekening van rente
In het BBV is opgenomen dat de paragraaf financiering inzicht moet geven in de rentelasten uit externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rentetoerekening. In onderstaand renteschema wordt dit inzicht gegeven. Per saldo had de provincie Drenthe in 2024 alleen rentebaten, daarom is er geen toe te rekenen rente.
Renteschema (bedragen x € 1.000) | |||||
A. | De externe rentelasten over de korte en lange financiering | € 0 | |||
---|---|---|---|---|---|
B. | De externe rentebaten (idem) | -/- | € 7.838 | ||
Saldo rentelasten en rentebaten | -/- | € 7.838 | |||
C1. | De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend | -/- | € 0 | ||
C2. | De rente van projectfinanciering die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend | -/- | € 0 | ||
C3. | De rentebaat van doorverstrekte leningen indien daar een specifieke lening voor is aangetrokken (= projectfinanciering), die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend | € 0 | |||
-/- | € 0 | ||||
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente | € 0 | ||||
D1. | Rente over eigen vermogen | € 0 | |||
D2. | Rente over voorzieningen | € 0 | |||
Totaal werkelijk aan taakvelden toe te rekenen rente | € 0 | ||||
E. | De aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag) | -/- | € 0 | ||
F. | Renteresultaat op het taakveld Treasury | -/- | € 7.838 |