Ruimtelijke ordening en Wonen

Impulsteam
Het Impulsteam Wonen heeft gemeenten veelvuldig ondersteunt om plannen sneller te kunnen uitvoeren. Het team heeft voornamelijk direct en indirect advies bij woonplannen gegeven voor tijdelijke woonoplossingen, zoals Flexwonen, en het leverde, zeer succesvol, ondersteuning aan tientallen collectieve bewonersinitiatieven (Wooninitiatieven).  
Via het Impulsteam zijn er ook verschillende financiële regelingen in het leven geroepen in 2024 waar beroep op kan worden gedaan door de gemeenten en ontwikkelende partijen. In 2024 is er voor een totaalbedrag van € 800.000,-- gehonoreerd binnen deze subsidie.  
Daarnaast was er de “Knelpuntenpot woningrealisatie Drenthe” voor een bijdrage bij een onrendabele grondexploitatie. In 2024 zijn er 2 aanvragen gehonoreerd en 6 aanvragen in behandeling voor in totaal € 872.000, - Tot slot is de regeling “Transformatie en woningsplitsing” in december 2024 vastgesteld.
In 2024 is het Impulsteam Wonen geëvalueerd, om na te gaan op welke wijze het team zich dient door te ontwikkelen. Dit met als doel om de juiste ondersteuning te kunnen bieden en meer grip te kunnen krijgen op de knelpunten bij de uitvoering van de regionale woondeals. In 2025 gaan we op basis van de evaluatie het Impulsteam Wonen verder door ontwikkelen.    

Monitoring
De Woningbouwmonitor Drenthe is operationeel in alle gemeenten in Drenthe. Er wordt actief gezamenlijk gesprekken gevoerd met gemeenten om de data op het gewenste niveau te brengen. Wij constateren dan ook door onder andere deze inzet dat de kwaliteit steeds beter en betrouwbaarder wordt. Hierdoor krijgen wij steeds beter zicht op de voortgang van de opgave in Drenthe. Wij blijven actief in gesprek met gemeenten om te zorgen dat de data verbetert wordt. Dit met als doel knelpunten vroegtijdig te signaleren en de woningbouw in Drenthe te versnellen.
Daarnaast is in 2024 een start gemaakt om van de Woningbouwmonitor een publieksversie openbaar te krijgen. Alle gemeenten in Drenthe doen hieraan mee. De eerste gemeenten in Drenthe zijn al live en geven mooie inzichten welke woningbouwprojecten in de komende jaren worden gerealiseerd. Deze ontwikkeling wordt in 2025 verder doorgezet, zodat er ook provinciaal een publieke woningbouwmonitor komt.    

Aandachtsgroepen
We gaan sturen op een verdeling van doelgroepen die passend is bij de draagkracht van de omgeving, via een urgentieverordening. Op verzoek van gemeenten nemen wij een coördinerende rol op ons. Binnen dit proces en in 2024 hebben wij de eerste stappen hierin gezet.  
Hiernaast heeft de provincie ook een coördinerende rol op zich genomen in 2024, bij het verdelen van doelgroepen die niet onder de urgentieregeling vallen maar wel een bijzondere of specifieke plek of woonvorm nodig hebben. Dit zijn bijvoorbeeld woonwagenbewoners of arbeidsmigranten. Statushouders blijven we speciale aandacht geven met het uitvoeren van de taakstelling.

Betaalbaarheid
In 2024 hebben wij in Drenthe gemonitord op 30% sociale huur en minimaal twee derde betaalbare woningen in nieuwe projecten (op regionaal/provinciaal niveau). Dit is vastgesteld in de nieuwe woonagenda. Op provinciaal niveau lijken we dit aandeel wel te halen op het gebied van 2/3 deel betaalbaar, niet op het gebied van 30% sociale huur.   

Toekomstbestendig bouwen
In de woonagenda is toekomstbestendig bouwen één van de drie pijlers, waarvan circulair bouwen een onderdeel is. Met het stimuleren hiervan hebben wij een vliegende start gemaakt, zo is in 2024 een Drentse cursus circulair bouwen in samenwerking met de Hanze gestart en is in november 2024 een eerste kick off geweest samen met de Nationale aanpak biobased bouwen. Deze bijeenkomst heeft geleid tot een groep koplopers die gezamenlijk verder gaan in een kerngroep. Hiervoor is in gezamenlijkheid met de landelijke organisatie Building Balance en de provincie een kwartiermaker aangesteld. Ook de in 2024 opgezette cursus zal in 2025 starten. We hebben daarvoor ruim afdoende aanmeldingen vanuit zowel de gemeenten, woningcorporaties, bouwbedrijven, architecten enzovoort. We verwachten in 2025 met de nodige ambities en concrete acties te kunnen komen in gezamenlijkheid met alle partijen.

Stads- en dorpsvernieuwingsfonds

Met de vaststelling van de Begroting 2025 is er budget beschikbaar gesteld voor een nieuwe ronde van stads- en dorpsvernieuwing. Voor 2025 betreft dit € 4 mln. voor een actualisatie van het Regiostedenfonds, € 1,75 mln. voor een actualisatie van de HRK PLUS en € 5 mln. voor een nieuwe subsidieregeling voor dorpsvernieuwing. Onze ambitie is om medio 2025 de nieuwe subsidieregelingen vast te stellen, zodat deze opengesteld worden voor een nieuwe ronde van subsidieverlening voor stads- en dorpsvernieuwing.  

Actualisaties van het Regiostedenfonds en HRK PLUS  

Voor de actualisaties van het Regiostedenfonds en HRK PLUS is op basis van de voortgangsrapportages van de huidige regelingen gesproken over vervolgopgaven met de gemeenten. De subsidieregelingen zullen op onderdelen aangepast worden. Hierover volgt nadere afstemming met gemeenten en centrum gerelateerde stakeholders in 2025. Voor het Dorpsvernieuwingsfonds is voor de zomer een ambtelijke ronde gedaan om op te halen welke opgaven spelen op het gebied van leefbaarheid en voorziengen. Deze input is gebruikt voor een beleidsverkenning voor het opstellen van de subsidieregeling. Vaststelling van de regelingen schuift hierom door naar september 2025. Dat geeft ook tijd om met de gemeenten verder bestuurlijk af te stemmen.  

NOVEX  

In januari 2024 is het ruimtelijk voorstel Drenthe opgeleverd en aangeboden aan de minister voor Ruimtelijke Ordening. Onder andere op basis van dit ruimtelijk voorstel werkt het Rijk aan een nieuwe Nota Ruimte waarin richting moet worden gegeven aan de ruimtelijke inrichting van Nederland. Hiertoe is eind juni het voorontwerp opgeleverd welke momenteel door het nieuwe kabinet wordt herrijkt aan de hand van de uitgangspunten in het vigerende regeerakkoord. Samen met de andere provincies zijn wij na de zomer van 2024 in gesprek met het Rijk over de impact van deze herrijking i.r.t. de ruimtelijke voorstellen en tot welke wederkerige afspraken dit zou moeten leiden in een nog af te sluiten Ruimtelijke arrangement 1.0. Deze gesprekken lopen door tot in 2025 en het ruimtelijk arrangement 1.0 zal naar verwachting vlak voor de zomer 2025 kunnen worden vastgesteld. Dat is ook het moment waarop naar verwachting het Rijk haar ontwerpnota Ruimte zal opleveren. Het is de bedoeling dat het ruimtelijk arrangement jaarlijks wordt geactualiseerd, waarna eventuele doorwerking richting respectievelijk de Nota ruimte en de provinciale omgevingsvisie zal plaatsvinden (in kader van de reguliere actualisatie).  

NOVEX-gebieden.  

Een vergelijkbaar en samenhangend proces is doorlopen in de beide NOVEX-gebieden (regio's Zwolle en Groningen-Assen). Het afgelopen jaar is in beide regio's een slag gemaakt om van het NOVEX-Ontwikkelperspectief naar een concrete uitvoeringsagenda met bijbehorende investeringsagenda te komen. Beide agenda's richten zich voornamelijk op (het versnellen van) de uitvoering en hebben daarmee een kortere scope (2030 met doorkijk naar 2040) dan het ruimtelijk arrangement (tot 2050). Naar verwachting zullen ook beide uitvoeringsagenda's in 2025 worden vastgesteld.  

Regio Groningen-Assen  

Naast de NOVEX afspraken waar naartoe wordt gewerkt in de regio Groningen-Assen heeft in 2024 ook de periodiek evaluatie van het huidige samenwerkingsverband plaatsgevonden. De resultaten hiervan zijn net na de zomer 2024 vastgesteld en gedeeld met Provinciale Staten. Op basis hiervan hebben provinciale Staten hun input kunnen meegeven aan Gedeputeerde Staten welke waar mogelijk worden verwerkt in de nieuwe toekomstagenda. Naar verwachting zal de nieuwe toekomstagenda 2026-2030 begin 2025 worden vrijgegeven voor definitieve besluitvorming in de raden en Staten.  

Regio Zwolle  

Naast de NOVEX afspraken waar naartoe wordt gewerkt in de regio Zwolle heeft het regiobureau gewerkt aan het opstellen van uitvoeringsprogramma's – als uitwerking van de Meerjarige agenda 2024-2028- Regio Zwolle stapt door- voor de andere pijler Economie en Arbeidsmarkt.  

In februari is de nieuwe Regio Deal (2024-2028) door het Rijk gehonoreerd. De komst van deze nieuwe deal biedt Regio Zwolle de mogelijkheid om een veerkrachtigere, toekomstgerichte regio te creëren. De Deal richt zich op de thema’s ‘toekomstbepalende bedrijven’, ‘de vitaliteit van kernen en een gezonde woon-, werk- en leefomgeving’ en ‘een natuurinclusieve en klimaatadaptieve regio’. In de eerste tranche welke eind 2024 werd opengesteld lag de focus op economie. Samen met de Drentse gemeenten in de Regio Zwolle werken wij aan een gebiedsarrangement met focus op de vitaliteit van kernen en een gezonde woon-, werk- en leefomgeving, welke ingediend zal worden voor de tweede tranche.  

Ontwikkelperspectief Zuid- en Oost Drenthe

Binnen het programma Elke Regio Telt werken we samen met het Rijk, de gemeenten Borger-Odoorn, Hoogeveen, Emmen en Coevorden aan het versterken van de brede welvaart in de Regio Zuid- en Oost-Drenthe. Gezamenlijk wordt gewerkt aan een ontwikkelperspectief welke de inzet vormt voor verdere uitwerking op regionaal niveau en daarmee de input voor relevante programma's.

Ruimte voor defensie  

In 2024 is ook intensief gewerkt aan het Nationale Programma Ruimte voor Defensie (NPRD). Om aan haar veiligheidstaak te kunnen voldoen, nu en in de toekomst, heeft defensie meer ruimte nodig in Nederland. In het NPRD worden daarom verschillende alternatieven onderzocht om hieraan te kunnen voldoen, waarvan een aantal ten koste zullen gaan van de beschikbare ruimte en/of leefkwaliteit in Drenthe. Om zo min mogelijk verrast te worden en defensie op haar verantwoordelijkheid te wijzen richting de Drentse samenleving hebben wij een structureel overleg in het leven geroepen waarbij naast defensie en de provincie ook het ministerie van Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening (VRO) en de relevante Drentse gemeenten zijn aangehaakt. Op deze wijze proberen we zowel inhoudelijk als procesmatig vroegtijdig invloed uit te oefenen op het proces van het NPRD. Naar verwachting zal medio mei 2025 een ontwerpnota Ruimte voor Defensie openbaar worden waarna tegen de zomer 2025 definitieve besluitvorming volgt.