Instandhouden en beheren van onze fysieke infrastructuur

Inleiding

Een belangrijke doelstelling voor beheer- en onderhoudswerken is de beschikbaarheid van wegen in het kader van bereikbaarheid. De uitdaging om deze bereikbaarheid te combineren/in balans te houden met veiligheid gedurende de werkzaamheden wordt steeds groter. Een volledige afsluiting en een passende omleidingsroute staat soms op gespannen voet met het maatschappelijk belang om de wegen in Drenthe te allen tijde beschikbaar te houden. De weginspecteurs van de provincie Drenthe staan bij calamiteiten voor een belangrijke opgave om tussen deze belangen de risico's elke keer gedegen af te wegen.

Uitdagingen in 2024 betroffen onder meer de toenemende weerstand vanuit de omgeving en verkeersdeelnemers bij zowel de voorbereiding als in de uitvoering van de wegwerkzaamheden.
De krappe arbeidsmarkt bij zowel piekbelastingen als reguliere werkzaamheden blijft zorgelijk. Een andere uitdaging betreft de openbare verlichting. De verlichting ondervindt steeds meer storingen veroorzaakt door langere periodes van natte weersomstandigheden. Ook door netcongestie is een verbetering van deze openbare verlichtingsnetten niet eenvoudig oplosbaar.
Vrijkomende materialen vanuit maaien zijn niet onbeperkt afzetbaar bij erkende verwerkers, wat op termijn aanzienlijke prijsstijgingen kan betekenen. Bij de overdracht van de rondweg Emmen blijkt een intensiever onderhoudsregime nodig te zijn dan vooraf is ingeschat. Wachtend op de reconstructie dient meer vast onderhoud te worden uitgevoerd. Het ongewenst storten van afval in de openbare ruimte neemt toe. Dit brengt meer kosten met zich mee en kan onveilige situaties veroorzaken

De provincie Drenthe wordt jaarlijks bezocht door vele vaarrecreanten. De afgelopen jaren laten de passage gegevens desondanks een structurele dalende trend zien. De dienstverlening in de bediening van deze recreanten was ondanks dit gegeven hoogwaardig en ruimhartig. De bedrijfsvoering op dit hoge niveau houden vraagt veel van onze brug- en sluiswachters. Beheersing van risico's bij bediening van bruggen en sluizen op afstand vraagt een andere instelling en aandachtspanne dan bediening op lokale objecten. Competentieontwikkeling voor deze taak blijft cruciaal de komende jaren

Samenwerken doen we met lokale- en rijksoverheden om ons onderhoud en beheer te blijven afstemmen. Ook met de waterschappen is er frequent overleg over beheersing van exoten en het samen voldoen aan doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water.

Om bovenstaande gedegen en adequaat te doen ligt de focus op twee clusters: (technisch) Assetmanagement en (operationeel) Verkeersmanagement. De afhankelijkheid van beide clusters dragen bij aan de doelstelling om onze Assets technisch in goede staat te hebben en de (vaar)weggebruiker een daarmee zo aangenaam mogelijke reisbeweging te garanderen.

Wat hebben we bereikt en wat hebben we gedaan?


Doelstelling	Omschrijving doelstelling	Status	Toelichting realisatie
5.07.01 Veilige en beschikbare wegen
	Ten behoeve van veilige en beschikbare wegen plegen wij onderhoud, onder te verdelen in vast onderhoud, zoals operationeel verkeersmanagement (gladheidsbestrijding en afhandeling ongevallen), maaien, kappen en planten, vuilafvoer en reiniging en groot variabel onderhoud, zoals het vervangen van deklagen van wegen en onderhoud aan kunstwerken, zoals viaducten en duikers.		Gedurende 2024 is integraal groot onderhoud gepleegd op diverse wegen. Daarbij is nadrukkelijk de combinatie met de 4 assets opgezocht om zo minder hinder voor verkeersdeelnemers te veroorzaken en de veiligheid te verhogen. Voorbeelden hiervan zijn N371, N373, N374 en N381. Verder is er een convenant ondertekend met de 6 grote opdrachtgevers in Noord-Nederland om de asfaltketen te verduurzamen. Ook in het ontwerp en uitvoering van asfaltwegen wordt duurzaamheid toegepast, door toepassing van hergebruikt asfalt in zowel onderlagen als deklagen. In het kader van klimaatadaptatie zijn er op verschillende locaties verbeteringen doorgevoerd om de waterafvoer te verbeteren, waarbij tevens de verkeersveiligheid is verbeterd. In 2024 zijn de groenstructuren versterkt met de aanplant van nieuwe bomen, waarbij de biodiversiteit is verbeterd en de verkeersveiligheid is toegenomen door de positionering van de bomen. Tijdens de maaiafsluiting(en) van stroomwegen voor vast onderhoud, zijn werkzaamheden van de andere assets meegenomen, wat minder hinder voor de omgeving heeft opgeleverd. Bij de stormschades in augustus is adequaat en snel gehandeld om de beschikbaarheid van de wegen te herstellen. In de toenemende uitdaging om bereikbaarheid met veiligheid in balans te houden, heeft bij de N372 een innovatieve verkeersanalyse met een drone plaatsgevonden tijdens dynamische maaiwerkzaamheden. De verkeersmaatregelen konden hierdoor geoptimaliseerd worden.


5.07.02 Veilige en beschikbare vaarwegen
	Ten behoeve van veilige en beschikbare vaarwegen plegen wij onderhoud, onder te verdelen in vast onderhoud aan beweegbare kunstwerken, maaien, kappen en planten en onkruid- en exotenbestrijding en groot variabel onderhoud, zoals baggerwerkzaamheden, vervanging van beschoeiing, gepland onderhoud aan beweegbare bruggen en sluizen en het vervangen van sluisdeuren.		Diverse vervangings- en onderhoudsprojecten voor de vaarwegen in de provincie Drenthe zijn succesvol uitgevoerd. Zo is het composieten-brugdek Pijlebrug te Meppel vervangen door een stalen brugdek. In 2024 is het vervangen van slijtlagen op diverse bruggen volgens planning uitgevoerd. Werkzaamheden aan de vaarwegen vinden veelal plaats buiten het vaarseizoen (oktober-maart) plaats. De elektrische en mechanische installatie van de Holslootbrug is in 2024 volledig voorbereid, deels in uitvoering genomen in 2024 en dat zal doorgaan tot begin vaarseizoen 2025. Tevens wordt de brug geheel opnieuw geconserveerd waarbij de aanwezige Chroom-6 verwijderd wordt. Bij de Stieltjeskanaalsluis zijn de 6 houten sluisdeuren van 50 jaar oud, vervangen voor 4 nieuwe stalen sluisdeuren. Het vervangen van de oeverbeschoeiing (in zowel staal als beton) rondom het Stieltjeskanaal is in uitvoering en krijgt een vervolg in 2025. De elektrische installatie van sluis Peelo is in 2024 volledig voorbereid, deels in uitvoering tot begin vaarseizoen 2025. Verder loopt er een samenwerkingsverband van de provincie Drenthe met Waterschap Hunze en Aa’s, om op verschillende trajecten met een totale lengte van 2,2 km op geïntegreerde wijze opgaven te realiseren van het waterschap voor natuurvriendelijke oevers en opgaven van de provincie voor vervanging van oeverbescherming en baggeren van het Noord-Willemskanaal. Ook is voor het Koning Willem-Alexanderkanaal met de betreffende stakeholders een Beheerplan opgesteld. De huidige SOK (Samenwerkingsovereenkomst) tussen Provincie Groningen en Drenthe wordt geactualiseerd en zal juridisch weer houdbaar gemaakt worden. Storingen, defecten en klein onderhoud aan bruggen en sluizen in Drenthe worden door medewerkers van Groningen opgelost en uitgevoerd. Deze dienst laat zich slecht uitbesteden en er is wederzijds belang om met eigen uitvoeringscapaciteit en deskundigheid onze assets dagelijks technisch operationeel te houden. In de exotenbestrijding is veel meer waternavel bestreden dan in voorgaande jaren en het wordt een steeds grotere uitdaging om hier grip op te krijgen. Op 30 september is het bedieningsgebouw van de Koppelsluis volledig afgebrand. De herbouw hiervan vindt plaats in 2025.

Welke feiten en cijfers zijn er?

Veiligheid en beschikbaarheid zijn onze kernwaarden bij beheer van wegen en vaarwegen.
Om dit te kunnen bewerkstelligen maken we gebruik van data en beheersystemen. Aan de hand van de gegevens richten we ons beheer zo in om aan deze doelstelling te kunnen voldoen. Voorbeelden zijn het gebruik van gladheidsmeldsystemen, het monitoren van faunaslachtoffers en incidentmanagement.

Wat heeft deze beleidsopgave gekost?

5.07 Instandhouden en beheren van onze fysieke infrastructuur		Primitieve begroting	Begroting na wijziging	Realisatie	Verschil
Lasten		22.694.087	15.735.965	18.153.765	-2.417.800
	Doelstelling 5.07.01 Veilige en beschikbare wegen	17.953.718	11.658.305	14.064.580	-2.406.275
	Doelstelling 5.07.02 Veilige en beschikbare vaarwegen	4.740.369	4.077.660	4.089.185	-11.525
Baten		-333.767	-1.213.744	-2.331.847	1.118.103
	Doelstelling 5.07.01 Veilige en beschikbare wegen	-194.165	-606.000	-1.345.726	739.726
	Doelstelling 5.07.02 Veilige en beschikbare vaarwegen	-139.602	-607.744	-986.121	378.377
Saldo		22.360.320	14.522.221	15.821.918	-1.299.697

Ontwikkelingen

De kosten voor het beheren en onderhouden van Drentse infrastructuur nemen aanzienlijk toe. Het actualiseren van het Meerjarig Onderhoudsplan kan tot gevolg hebben dat er een budgettaire claim volgt.